بررسی مقایسه­ ای نسل اول حقوق بشر جامعه مدنی غرب با مبانی اسلامی

یکی از انواع نگرش و تقسیم‌بندی حقوق بشر،‌ نگرش نسلی به حقوق بشر است. در این رویکرد سه نسل از حقوق بشر مورد شناسایی قرار می‌گیرد: 1. نسل اول که ریشه و مبانی آن مقوله "آزادی" است. 2. نسل دوم که این نسل‌بندی و مفاهیم آن با مفهوم "برابری" است. 3. نسل سوم که ریشه و اساس آن بر مقوله برادری مبتنی بوده؛ بر مقایسه اومانیستی استوار است و با رویکرد و نگرش اسلامی کمتر سازگاری دارد. هدف این تحقیق نقد و بررسی مواد یک تا 15 اعلامیه جهانی حقوق بشر، در ترازوی آیات قرآن است. روش تحقیق در این نوشته روش تحلیلی - اسنادی است. نتایج مطالعه نشان داد که محورهای نسل اولی حقوق بشر در مواد ابتدایی تا میانه اعلامیه جهانی حقوق بشر، لزوما با مفاهیم اسلامی سازگاری کاملی ندارد بلکه در برخی موارد سازگار و در برخی موارد ناسازگار است. به زعم نویسنده، ریشه این ناسازگاری در نگرش اومانیستی حاکم بر مفاد حقوق بشری نسل اول است و اگرچه این نگرش در نسل‌های بعد نیز وجود دارد اما در نسل‌های بعدی که عمدتا رویکردی کل‌گرایانه و جمع‌گرایانه‌تر پیدا می‌شود و از محوریت انسان فاصله گرفته می‌شود؛ سازگاری‌ها هم افزون‌تر می‌شود.